Tiên nữ thiên nga hay trinh nữ thiên nga (Swan maiden) là một sinh vật thần thoại có năng lực biến hình từ hình dạng con người sang lốt của một con thiên nga (hoặc các loài chim khác hay các loài vật khác trong các dị bản hoặc các nền văn hóa khác), sự thú hóa này thường do bảo bối phép thần thông là bộ lông của con thiên nga, hoặc quần áo có đính lông thiên nga. Các câu chuyện dân gian thường tuân theo cốt truyện cơ bản là một người đàn ông trẻ chưa lập gia đình tình cờ chứng kiến một thiếu nữ thiên nga đang tắm và đánh cắp chiếc áo choàng thần thông (hoặc ma thuật) làm bằng lông thiên nga để cô ấy không bay đi được và sau đó sẽ kết hôn với cô ấy.